Etappe 18 | Lourdes – Hautacam / De 2006 Seismische crisis van Hautacam

De plaats van vertrek in de etappe van vandaag werd op 17 November 2006 opgeschrikt door een magnitude ML 5.0 aardbeving, die wijd werd gevoeld maar gelukkig niet veel schade veroorzaakte. De aardbeving gebeurde zo’n 10 km ten zuiden van Lourdes (Figuur 1) op een diepte van 9.7 km en werd gevoeld van Bordeaux to Barcelona. In de dagen na de aardbevingen waren er meer dan 250 naschokken, kleinere bevingen die een breukvlak met een oppervlakte van zo’n 1250 voetbalvelden oplichten.

De seismische crisis van Hautacam uitgelegd

De aardbeving gebeurde langs een zogenaamde ‘afschuivingsbreuk’, een breuk die het uitrekken van de korst accommodeert, waarbij een bovenliggend blok afschuift van een onderliggend blok. In dit geval duikt de afschuivingsbreuk naar het noorden, wat laat zien dat de Pyreneeën in noord-zuidrichting worden uitgerekt. Dat lijkt een beetje raar aangezien het Pyreneese gebergte gevormd is door noord-zuid verkorting. Die verkorting is echter 20 miljoen jaar geleden gestopt en het gebergte stort langzaam in, zoals een pudding. Dat is waarschijnlijk de oorzaak van de seismische crisis van Hautacam.

Oorzaak van aardbevingen

Aardbevingen zijn het gevolg van een snelle beweging tussen grote hoeveelheden gesteente wat tot gevolg heeft dat een grote hoeveelheid energie vrijkomt waarvan een deel uitgestraald wordt als elastische of seismische golven, die de oorzaak zijn van het schudden aan het oppervlakte. Dit kan simpel worden weergegeven door middel van een blok-veer systeem, zoals in de video: de elastische spanning die in de veer wordt opgeslagen als hij uitrekt, komt plotseling vrij wanneer het blok beweegt.

Grootte van aardbevingen

De hoeveelheid beweging of schudden dat plaatsvindt aan het oppervlakte is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de diepte waarop beweging plaatsvindt en het grootte van het bewogen oppervlakte. De totale energie van een aardbeving kan bepaald worden aan de hand van de gemeten seismische golven en wordt weergegeven in een logarithmische schaal. Omdat dit de toename in de maximale amplitude van de grondbeweging weergeeft en omdat energie schaalt met de amplitude tot de macht 1.5, betekent dit dat een aardbeving met een magnitude 6 32 keer zoveel energie heeft als een aardbeving met een magnitude 5.

Historische seismiciteit - de Hautacam seismische crisis

Aardbevingen zijn niet ongewoon in de Pyreneeën and specifiek in de regio rond Lourdes. Historische verslagen laten zien dat op 21 Juni in 1660 er een grote aardbeving was vlakbij Loures die veel schade veroorzaakte.  De magnitude van deze aardbeving is geschat op 6.1 dus met meer dan 32 keer zoveel energie als de aardbeving van 2006. Helaas hebben we momenteel nog niet voldoende gegevens en methodes om te voorspellen of en wanneer zo’n aardbeving als in 1660 zou kunnen gebeuren. Laten we hopen dat het sidderen en beven zich beperkt tot de spanning van de race van vandaag!

I am a geologist with expertise in earthquake and fault mechanics. I attempt to decipher how earthquakes start and stop by torturing rocks in the laboratory at high pressures and temperature. Occasionally, I spend time investigating exhumed faults in remote (e.g. New Zealand) and not so remote locations (e.g. U.K.). Check the Geo-TdF-team-2022.

André Niemeijer