|
175 km |
Vlak |
Vanuit de Jura door de Germaanse Trias in Frankrijk |
De etappe van vandaag voert het peloton door de oostelijke flanken en de oudste sedimenten van het Bekken van Parijs. De beelden van vandaag zullen groene velden laten zien, maar de werelden die bestonden toen de gesteenten onder de wielen vormden waren lang zo groen niet.
Etappe van 175 km en 106 miljoen jaar
De start vindt plaats in de bovenste Jura (~145 Ma) bij Bar-le Duc, in de wereld van de dinosauriërs, en daarna rijden de coureurs terug door de geologische tijd naar de onderste Trias (~251 Ma) bij Saint-Dié. De vroegste Trias was een hete, droge wereld die net herstellende was van de grootste massa-extinctie uit de geologische geschiedenis (Perm-Trias grens). Die Perm-Trias grens was nog 
ongezonder dan de Krijt-Tertiair grens die de dino’s de kop kostte: meer dan 80% van alle soorten op Aarde werd uitgeroeid. Deze massa-extinctie wordt dan ook wel “The Great Dying” genoemd en laat zien dat een reeks van kleine veranderingen in het klimaat uiteindelijk kunnen culmineren in een gigantische catastrofe. Maar daarover later meer.
De Germaanse Trias
De Trias refereert naar de periode in de geologische tijdschaal van 251-201 miljoen jaar en ligt tussen het Perm (299-251 Ma) en de Jura (201-145 Ma). De naam Trias betekent letterlijk ´driedeling
´ en komt voort uit de drie duidelijk te onderscheiden eenheden van gesteentelagen in noordwest Europa: Buntsandstein, Muschelkalk en Keuper. Deze indeling wordt de “Germaanse Trias” genoemd. Oorspronkelijk werden deze drie gesteentelagen ook gebruikt om geologische tijd aan te duiden, maar omdat ze buiten Europa niet herkend kunnen worden, refereert deze term tegenwoordig alleen nog maar naar de afzettingen in noordwest Europa.
Rode zandsteen, witte kalken en evaporieten
De bontgekleurde gesteenten van de Buntsandstein werden afgezet in een groot bekken dat zich vormde aan de oostelijke rand in het hart van het toenmalige supercontinent Pangea in west en midden Europa (van Frankrijk, Spanje, België, Nederland, Duitsland, tot Polen). De Buntsandstein (kleurrijke zandsteen, in het Duits) is in Frankrijk 300 meter dik en voornamelijk rood van kleur. Deze tint komt door de vorming van ijzeroxides (hematiet) in het gesteente. De zandstenen zijn gevormd in een heet en droog klimaat, waarbij het zand aangevoerd werd vanuit omliggende bergen door uitgebreide riviersystemen en duinen, zoals in moderne woestijnen. De rode Trias zandstenen zijn erg hard en goed bestand tegen verwering en werden daarom vaak gebruikt bij de constructie van belangrijke gebouwen (o.a. Kathedraal van Straatsburg, kasteel van Haut-Koenigsbourg).
In het midden Trias, daalde het bekken en werd het in het zuidoosten (Polen) verbonden met de Tethys Oceaan, waardoor zeewater kon binnenstromen en dikke pakketten werden afgezet van kalken en evaporieten (gips, zout, die vormen door verdamping van zeewater, zoals in de Dode Zee). Deze gesteenten dekken de poreuze Buntsandstein nu hermetisch af. Die poreuze zandstenen zijn daardoor reservoirs geworden voor aardgas, en deze reservoirs worden nu steeds meer gebruikt voor opslag van CO2, of van waterstof, een belangrijke alternatieve energiebron.
De kalklagen uit het midden Trias bevatten veel fossiele schelpen en werden daardoor in het Duits “Muschelkalk” genoemd. In het laat Trias trok de zee zich geleidelijk aan weer terug en vonden er in noordwest Europa na de evaporieten voornamelijk weer rode continentale afzettingen plaats die bekend zijn onder de naam Keuper.
Op basis van de geologie zou het dus vandaag wel eens een goede dag kunnen zijn voor een Duitse overwinning!
I use the magnetic field of the Earth to date the geological record. I am especially fascinated to correlate geological successions across the globe to better understand and unravel the geodynamic and climatic process of the geological past that have continuously changed the paleoenvironmental conditions on Earth.
Wout Krijgsman